Nëse ndodheni ndonjëherë në bregun jugor të Shqipërisë, mos e lini pa ngjitur kodrën mbi Himarë. Pikërisht aty do të zbuloni një nga thesaret më të veçanta historike të Jonit — Kalanë e Himarës.
Me një pamje që shtrihet pa fund mbi detin blu dhe rrugica prej guri që të japin ndjesinë e kohëve të shkuara, kjo kala të jep ndjesinë sikur je në një epokë tjetër. Ajo që na la më shumë përshtypje nuk ishin vetëm muret dhe rrënojat, por historitë që mbarten mes tyre — nga luftëtarë të lashtë te murgj bizantinë, nga beteja të harruara te besimi lokal.
Kalaja e Himarës – Një kala që mbart shekuj histori
Duke pyetur edhe banorët e zonës, ata u shprehën se kalaja është ndërtuar shumë kohë më parë, madje para Perandorisë Romake — disa thonë që në shekullin e 8 para Krishtit, kur rajonin e sundonin ilirët. Më pas erdhën bizantinët, që e forcuan kështjellën nën perandorin Justinian. Dhe pastaj osmanët, që hasën rezistencë të fortë nga himariotët. Thuhet se edhe djemtë e Skënderbeut kanë bashkëpunuar për çlirimin e saj.
Teksa kalon portat e kalasë dhe rrugicat prej guri, mund të imagjinosh jetën që zhvillohej dikur aty: një fshat i gjallë brenda mureve të një kalaje, me kisha, shtëpi, puse — dhe tregje gjatë festave.
Një shëtitje mes besimit dhe rrënojave
Brenda mureve të kalasë gjenden disa kisha të vogla, secila me historinë e saj:
- Kisha e Shën Sergjit dhe Bakut, ndërtuar në shek. XI, e thjeshtë por me një ndjesi të veçantë.
- Kisha e Gjithë Shenjtorëve, ku ndezëm një qiri dhe qëndruam pak në heshtje — një vend që është rindërtuar pas shumë vitesh mbylljeje gjatë periudhës komuniste.
- Kisha e Shën Mëhillit, më e fshehur, ndodhet mes fikut të egër dhe barishteve aromatike.
Këto vende nuk janë vetëm rrënoja — janë hapësira të shenjta që ende frymojnë, edhe pse çatitë u mungojnë.
Çfarë e bën të veçantë këtë kala
Të themi të vërtetën: Shqipëria ka shumë kala. Por ajo që e veçon Kalanë e Himarës është natyraliteti ose autenticiteti i saj. Nuk ka dyqane suveniresh. Nuk ka shtigje të ndërtuara për turistë. Vetëm gur, det, qetësi — dhe histori.
Është edhe një nga vendet më të bukura për të parë perëndimin e diellit. Qëndruam derisa qielli mori ngjyra ari dhe rozë, dhe deti pasqyronte çdo nuancë.
Këshillë: Nëse zgjidhni të shkoni me hiking, merrni ujë dhe vishni këpucë të përshtatshme — ngjitja është paksa e lodhshme, sidomos në verë. Por ia vlen çdo hap.
Kalaja e Himarës në Media dhe Dokumentarë
Kalaja e Himarës është përfshirë në disa prodhime mediatike shqiptare, përfshirë:
- “Kalaja e Himarës dhe Historia e Jashtëzakonshme e Arbërit dhe Skënderbeut”: një episod dokumentar nga Rudina Xhunga, që trajton trashëgiminë historike dhe simbolike të kalasë.
- “Kalaja e Himarës shek. IV. Albania” (YouTube): një vëzhgim vizual mbi bukurinë arkitekturore dhe natyrore të vendit.
Si të shkoni në Kalanë e Himarës?
Nëse të pëlqen historia, fotografia, apo thjesht ecjet e qeta larg njerëzve, ky vend do të të pëlqejë shumë. Rrënojat e saj, shtigjet prej guri dhe atmosfera pa kohë të japin ndjesinë e një vendi që flet, nëse ndalon e dëgjon. Gjatë verës, gjallërohet me vizitorë, artizanë dhe banorë mikpritës që ndonjëherë ofrojnë një gotë raki shtëpie apo një guidë të vogël me pasion.
Për të shkuar në Kalanë e Himarës, ka dy mënyra. E para është të parkoni makinën shumë pranë qytetit të vjetër të Himarës, dhe me pas të ecni rreth 15 minuta — ose, për një përvojë më ndryshe, ka një shteg të bukur që nis nga Plazhi i Livadhit, i cili është në fakt shtegu i vjetër i qytetit i shtruar me kalldrëm.
Vendodhja e Kalasë së Himarës – Kliko këtu
Ky shteg më pak i njohur kalon mes ullinjve dhe rrënojave prej guri, dhe të çon për rreth 40 minuta drejt kalasë. Nuk është vetëm për destinacionin — ky udhëtim ofron pamje të bukura të bregdetit, bimësi vendase, dhe qetësi që të ndihmon të ndihesh më afër natyrës.
Këshillë: Pasi të arrini në Kala, bëni një ndalesë tek Café Butterfly, një vend i vogël brenda kalasë ku mund të pish një kafe të freskët, një pije të ftohtë ose një ëmbëlsirë shtëpie, ndërsa shijon një nga pamjet më të bukura të Jonit.
Kalaja e Himarës nuk është thjesht një monument — është një kujtim që vazhdon të jetojë. Është një kujtesë për atë që ka qenë, dhe një ftesë për të ndalur pak, për të dëgjuar, dhe për t’u lidhur me diçka që nuk ndryshon me kohën.
