E vendosur në zemër të Korçës, Shqipëri, Shtëpia Muze e Vangjush Mio është një homazh për një nga piktorët më të njohur impresionistë të vendit. Kjo shtëpi historike, sot e kthyer në muze, ruan trashëgiminë e çmuar artistike të Mios. Për më tepër, është e menaxhuar nga familja e tij dhe ofron një udhëtim të veçantë për vizitorët në botën e artit shqiptar.
Trashëgimia e Vangjush Mios
Vangjush Mio konsiderohet mjeshtri i peizazheve në Shqipërinë e shekullit të 20-të. Ai përdori penelin për të përjetësuar bukuritë e Korçës, Pogradecit dhe rajoneve të tjera të mrekullueshme. Gjithashtu, pikturoi qytete si Tirana, Elbasani, Himara, Berati dhe Gjirokastra. Edhe pse më së shumti i njohur për peizazhet, Mio shkëlqeu edhe në portretizim. Përveç kësaj, ai kontribuoi si skenograf në teatrin e Korçës.
Studioja e Vangjush Mio që Frymëzoi Breza
Një nga veprat më të vlerësuara të Mios është piktura e studios së tij, realizuar në vitin 1942. Kjo vepër, edhe sot, mbetet një subjekt studimi për kritikët e artit. Studioja kishte ndikime të ndryshme artistike, përfshirë skulptura unike. Skulptori Guerrino Lovato vuri në dukje një gdhendje romake që përshkruan një vajzë në ecje. Kjo gdhendje lidhet me tregimin e Jensenit, Gradiva (1911). Më tej, kjo vepër frymëzoi edhe analizën e Sigmund Frojdit në Ëndrrat dhe Makthet e Gradivës.
Një Udhëtim nëpër Evolucionin Artistik të Vangjush Mio
Vangjush Mio studioi në Romë, ku u diplomua si restaurator dhe piktor. Gjatë kësaj periudhe, ai krijoi një seri nudesh, të cilat nuk u shfaqën gjatë jetës së tij. Autoportreti i tij i vitit 1933 pasqyron një tranzicion nga format akademike drejt një stili më të lirë dhe ekspresiv.
Një Mjeshtër i Ngjyrës dhe Dritës
Kritikët e artit e njohin Mion si një mjeshtër të ngjyrës dhe dritës. Studiuesja Suzana Vavarica Kuka e përshkruan punën e tij si një ndërthurje të natyrës shqiptare me traditat akademike perëndimore. Përdorimi i penelatës impresioniste e bëri të njohur për aftësinë e tij në kapjen e ndërthurjes së dritës dhe hijes në peizazhet urbane dhe rurale.
Një nga veprat e tij më personale është portreti i gruas së tij, të cilin e pikturoi rreth moshës 50-vjeçare. Kontrasti midis fustanit të saj të zi dhe kapelës me strehë të gjerë nxjerr në pah tiparet e saj delikate dhe ekspresive, duke dëshmuar mjeshtërinë e Mios në detaje dhe ndjenjë.
Një Gjurmë e Pashlyeshme në Artin Shqiptar
Gjatë karrierës së tij 40-vjeçare, Vangjush Mio realizoi mbi 200 vizatime dhe 500 piktura. Sot, rreth 60 prej veprave të tij ekspozohen në Galerinë Kombëtare të Arteve në Tiranë, ndërsa shumë të tjera, të ruajtura me kujdes nga e bija e tij, Rozeta Mio.
Piktura e tij e fundit, një paraqitje e papërfunduar e Beratit, mbetet një dëshmi e përkushtimit të tij ndaj artit. Pikërisht gjatë punës për këtë vepër, ai u sëmur, me penelin ende në dorë, i paaftë për të vazhduar. Në momentet e tij të fundit, ai shprehu lidhjen e tij të thellë me natyrën me këto fjalë prekëse:
“Duart më janë bërë të pafuqishme dhe nuk mund të mbajnë më penelat për të vazhduar të pikturoj ty, o natyrë e bukur që aq shumë të adhurova!”
Vizita në Muzeun e Shtëpisë Vangjush Mio
Për dashamirësit e artit dhe historisë, një vizitë në Muzeun e Shtëpisë Vangjush Mio ofron një shëtitje intime në jetën dhe veprën e piktorit të parë impresionist të Shqipërisë. Nuk është thjesht një muze, por një dëshmi e gjallë e një njeriu që formësoi identitetin artistik të një kombi.
Nëse ju pëlqejnë peizazhet, portretet apo mjeshtëria e impresionizmit, ky muze në Korçë është një destinacion që nuk duhet humbur. Për ata që dëshirojnë të eksplorojnë më shumë trashëgiminë artistike të Shqipërisë, mund të vizitoni edhe Muzeun Kombëtar të Artit Mesjetar.
